علیرغم این حقیقت که 50 درصد از مردم، رویای شفاف را خود به خود تجربه می‏کنند؛ دانشمندان هنوز قادر به توضیح مکانیزمهایی که فرد با کمک آنها می تواند بفهمد در حالت خواب است نیستند .

در سپتامبر 2020 ، مطالعه جدیدی با هدف ایجاد یک نوع شناسی دقیق از عوامل محرک رویای شفاف، در مجله Dreaming منتشر شد. برای رسیدن به این هدف ، از شرکت کنندگان خواسته شد که در مورد به یاد ماندنی ترین رویای شفاف خود نوشته و مشخص کنند چه چیزی باعث شد که آنها متوجه شوند در خواب هستند.

در مجموع ، از 148 شرکت کننده ای که به پرسشنامه ها پاسخ دادند ، 91 نفر رویای شفاف را تجربه کرده و قادر بودند به طور دقیق به سوالات مربوط به کیفیت آگاهی خود پاسخ دهند. تجزیه و تحلیل موضوعی پاسخ ها به محققان این امکان را داد تا به طبقه بندی عوامل اصلی رویای شفاف دست یابند. این عوامل متشکل از چهار دسته اصلی: شناسایی ناهنجاری ، شناسایی حالتی “شبه خواب” ، تحریک عاطفی و سایر موارد.

گروه اول عواملِ تحریک کننده، شامل ناهنجاری هایی بود که با آنچه معمولاً در زندگی واقعی اتفاق می افتد سازگار نیست. این عامل رایج ترین این عوامل است و در 39.8٪ از پاسخها ذکر شده ، که  است.

یک حالت “شبهه رویا” شامل احساساتی است که به اصطلاح ” دِژا قِو ” نامیده می‏شود. این حالت، درکی است که یک شخص قبلاً  مشابه آن را در یک رویا،  یا برخوردی تکراری  داشته است. در 29٪ از پاسخ ها ، شرکت کنندگان گزارش دادند که در خواب حالتی را تجربه کرده اند که در آن دچار تحریک عاطفی شدیدی شده بودند. در یک سوم موارد ، ترکیبی از عوامل محرک فوق، بطور همزمان اتفاق افتاده بود.

این یافته ها نشان می دهد که مطالعه عمیقتر عوامل محرک رویاهای شفاف می تواند مفید بوده  و به درک بهتر ماهیت فرایندهای شناختیِ دستیابی به رویای شفاف کمک کند.